قهوه چه تاثیری بر عملکرد مغز و حافظه دارد؟

ترکیبات بسیاری در قهوه وجود دارند که باعث هوشیاری بیشتر شده و روی فعالیت مغز هم تأثیر بسیاری می‌گذارند. در ادامه به بررسی این مواد و نحوه تأثیر آنها بر روی فعالیت مغز می‌پردازیم.

کافئین
مهم‌ترین ترکیبی که در قهوه وجود دارد، کافئین است. این ماده اصلی‌ترین ترکیب قهوه بوده که بیشتر آن وارد جریان خون شده و به‌ عنوان محرک سیستم عصبی فعالیت می‌کند. کافئین در واقع به‌ محض ورود به سیستم عصبی مرکزی، با گیرنده‌های آدنوزین وارد رقابت شده و از جذب این ماده خواب‌آور جلوگیری می‌کند. در نتیجه این جای‌گذاری، هوشیاری فرد بالاتر رفته و همچنین باعث بهبود خلق‌وخوی وی هم می‌شود. توصیه می‌کنیم مقاله میزان انواع کافئین قهوه را مطالعه کنید.

آنتی‌اکسیدان‌ها
قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند بیش از ۱۰۰ نوع پلی‌فنول بوده که شامل اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدها می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند روی مغز تاثیر مستقیم داشته و از استرس جلوگیری کنند. در نتیجه کاهش استرس و تنش‌های وارد بر سیستم عصبی، آنتی‌اکسیدان‌ها با بیماری‌هایی مانند آلزایمر، دیابت نوع ۲ و حتی برخی از سرطان‌ها مقابله می‌کنند. مطالعه مقاله خواص قهوه کدام‌اند، اطلاعات بیشتری به شما در رابطه با خواص و فواید قهوه می‌دهد.

کافستول
 کافستول یک ترکیب دی‌ترپن بوده که در قهوه‌هایی مانند قهوه‌های ترک یا فرنچ‌ پرس که فیلتر نشده‌اند یافت می‌شود. این ماده به‌ صورت مستقیم روی فعالیت سیستم عصبی تأثیر ندارد، اما می‌تواند به نوعی نقش محافظ را برای آن ایفا کند.

قهوه با داشتن کافئین، به‌ صورت مستقیم بر روی عملکرد مغز و فعالیت سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد. این ماده محرک، به‌ صورت کامل جذب جریان خون شده و در سیستم عصبی با گیرنده‌های آدنوزین رقابت خواهد کرد. در واقع قهوه با کاهش آدنوزین باعث هوشیاری و بیداری فرد می‌شود. تأثیرات کوتاه‌مدت قهوه بر مغز به‌ صورت کلی شامل افزایش هوشیاری و تمرکز، بهبود خلق‌وخو و تسریع واکنش‌های فرد است. اما علاوه‌ بر این تأثیرات، مصرف قهوه و کافئین در بلندمدت هم می‌تواند تأثیرات متعددی روی مغز داشته باشد. به‌ طور مثال، قهوه با بهبود عملکرد مغز، می‌تواند از بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون جلوگیری کند. همچنین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن، از مغز در برابر آسیب و استرس‌های اکسیداتیو جلوگیری کرده و عملکرد شناختی افراد را بهبود می‌بخشند.

تأثیر بر عملکرد مغز و تمرکز 
کافئین می‌تواند فعالیت آنتروپی مغز در حال استراحت را افزایش بدهد. این امر باعث می‌شود تا ظرفیت پردازش مغز بالاتر رفته و اطلاعات را با سرعت و دقت بیشتر تحلیل و تجزیه کند. این ماده محرک در سیستم عصبی فعالیت کرده و باعث ترشح نوروترنسمیترهایی مانند نورآدرنالین، دوپامین و سروتونین می‌شود که همگی روی عملکرد بهتر مغز و هوشیاری بیشتر فرد تأثیر می‌گذارند. سایر مواردی که تحت‌تأثیر قهوه قرار گرفته و بهبود پیدا می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

• خلق‌وخو
• زمان واکنش
• توجه
• یادگیری
• قدرت درک

با وجود این‌که قهوه و کافئین موجود در آن تأثیر بسیار زیاد و مستقیمی روی عملکرد مغز می‌گذارند، اما باید این موضوع را در نظر داشت که افراد به‌ مرور زمان و با مصرف مکرر کافئین، نسبت به آن مقاومت پیدا می‌کنند. در نتیجه، برای بهره‌مندی از این خواص قهوه، باید میزان کافئین دریافتی خود را بیشتر و بیشتر کنند. اما طبق تحقیقات سازمان غذا و دارو، هر فرد بالغ می‌تواند حداکثر ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین را در روز دریافت کند. بنابراین اگر برای هوشیاری تنها به کافئین وابسته شده و خواب کافی نداشته باشید، باید مدام مقدار کافئین دریافتی را بیشتر کرده و در نتیجه عوارض جانبی آن شروع به بروز دادن می‌کنند. در صورتی که مصرف شما بیشتر از 400 میلی‌گرم است، بهتر است با مطالعه مقاله چگونه اثر کافئین را خنثی کنیم؟ آگاهی خود را در این زمینه بالا ببرید.

قهوه و حافظه 
تحقیقاتی که تحت عنوان تأثیر قهوه بر روی حافظه انجام شده است تا حدودی ضدونقیض بوده و به بررسی بیشتری نیاز دارند. طبق برخی از تحقیقات معتبر انجام‌شده، کافئین می‌تواند روی حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت تأثیر مثبتی داشته باشد. در واقع قهوه با بهبود عملکرد مغز، باعث می‌شود تا سرعت پردازش اطلاعات بیشتر شده و در نتیجه اطلاعات سریع‌تر و به‌ مدت طولانی‌تری در مغز تثبیت شوند. همین موضوع هم در نهایت باعث بهبود عملکرد حافظه بلندمدت و کوتاه‌مدت می‌شود. همچنین به‌یادآوردن این دسته از اطلاعات که با کمک کافئین ثبت شده، راحت‌تر از اطلاعات دیگر خواهد بود. اما با این‌حال، تحقیقات دیگری هم وجود داشته که می‌گوید کافئین تأثیری بر بهبود عملکرد حافظه نخواهد داشت. همچنین وابستگی بسیار زیاد به کافئین و مصرف بی‌رویه قهوه می‌تواند باعث بروز اختلالات اضطراب شده و در نتیجه عملکرد حافظه را هم مختل کند. با وجود این‌که اطلاعات دقیق و کاملی درباره تأثیر قهوه بر روی حافظه در دسترس نیست و تحقیقات نتایج مختلفی را نشان می‌دهند، اما این موضوع بدیهی است که با مصرف به‌اندازه و کنترل‌شده این نوشیدنی، می‌توانید تمرکز خود را بهبود بخشیده و اطلاعات را بهتر و سریع‌تر پردازش کنید.

قهوه و خستگی ذهنی 
قهوه یکی از نوشیدنی‌های مهمی است که با خستگی ذهنی و کاهش هوشیاری افراد مبارزه می‌کند. در واقع دلیل اصلی محبوبیت قهوه، وجود کافئین آن و در نتیجه بهبود عملکرد ذهنی است. اما باید در نظر داشته باشید که تأثیر کافئین بر روی هوشیاری و تمرکز موقتی است و بعد از حدود ۴ الی ۶ ساعت، باید حتما یک فنجان دیگر قهوه بنوشید تا دوباره میزان تمرکز شما بالا برود. نوشیدن چند فنجان قهوه در روز برای یک مدت کوتاه خطرناک نیست و می‌تواند به افرادی که خواب کافی ندارند کمک کند. اما با مصرف مکرر قهوه و جایگزین کردن آن با روتین خواب برای استراحت مغز، در نهایت تحمل کافئین افراد افزایش پیدا می‌کند. تحمل بالای کافئین یعنی فرد به‌مرور زمان، دیگر واکنشی به کافئین مصرفی نشان نداده و برای این‌که بتواند عملکرد مغزی بهتری داشته باشد، باید مدام این میزان را افزایش بدهد. به‌ بیان بهتر می‌توان گفت که این پدیده باعث اعتیاد به کافئین و در نتیجه بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف زیاد آن می‌شود. پس اگر روزهای پرمشغله و سختی دارید، مطمئن شوید که بیش از حد مجاز کافئین مصرف نکرده و بیشتر انرژی لازم را از خواب کافی و مفید شب دریافت کنید.

قهوه و خطر آلزایمر 
آلزایمر یکی از خطرناک‌ترین و بدترین انواع زوال ذهنی بوده که به‌ تدریج نمایان شده و در بسیاری از مواقع درمانی ندارد. این بیماری باعث از دست رفتن حافظه کوتاه‌مدت و سپس بلندمدت شده و حتی در خلق‌وخو، رفتار و شخصیت افراد هم تأثیر می‌گذارد. با وجود این‌که راهی برای جلوگیری از آلزایمر پیدا نشده است، اما مطالعات نشان می‌دهد که مصرف میانگین ۶۵ میلی‌گرم کافئین در طول روز می‌تواند تا حدودی با این بیماری مبارزه کند. با این‌ حال باید گفت که در آزمایشات میدانی و شرایط تصادفی، هیچ مدرک موثقی در رابطه با تأثیر کافئین در جلوگیری از خطر آلزایمر پیدا نشده است.

قهوه و خطر پارکینسون 
پارکینسون نوعی بیماری و اختلال عصبی بوده که باعث مرگ سلول‌های عصبی شده که برای فعالیت ماهیچه‌های بدن ضروری هستند. در نتیجه پارکینسون باعث اختلالات حرکتی شده و در حال حاضر هیچ درمانی هم برای آن پیدا نشده است. طبق تحقیقاتی که انجام شده، افرادی که سابقه بیماری پارکینسون در خانواده خود را داشته، اما در طول روز ۳ فنجان قهوه مصرف کرده‌اند، در مقابل این بیماری مقاومت بیشتری از خود نشان داده‌اند. بنابراین می‌توان گفت که قهوه تا حدود بسیار زیادی از خطر بروز پارکینسون که یک بیماری غیرقابل درمان است جلوگیری می‌کند. اما به یاد داشته باشید که نوشیدن قهوه، به‌معنای جلوگیری صددرصد از خطر پارکینسون نیست.

سخن پایانی
قهوه یکی از نوشیدنی‌های انرژی‌زای مفید بوده که مصرف کنترل‌شده آن می‌تواند مزایای بسیاری برای بهبود عملکرد مغز داشته باشد. کارمندها، دانشجویان و افرادی که در طول روز به انرژی و تمرکز بالایی نیاز دارند، می‌توانند این انرژی را با نوشیدن ۳ الی ۴ فنجان قهوه در روز دریافت کنند. با وجود این‌که این تحقیقات به‌طور کلی ثابت نشده‌اند، اما مطالعات بسیاری نشان می‌دهد که مصرف کافئین به‌ اندازه کافی و لازم، حتی می‌تواند از بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون هم جلوگیری کند. اما نکته مهم این است که موضوع مقاومت در برابر کافئین را در نظر بگیرید. هر چه مصرف قهوه را بیشتر کنید، مقاومت بدن شما به آن هم بیشتر شده و در نتیجه باید میزان مصرف خود را بالاتر ببرید. با مصرف بیش‌ازحد قهوه و جایگزین کردن آن با خواب کافی و باکیفیت، در نهایت فواید جای خود را به عوارض جانبی خواهند داد.

منبع: healthline

۱. در طول روز چقدر می‌توان قهوه نوشید؟
 افراد بالغ در طول روز می‌توانند حدود ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف کنند که معادل ۳ تا ۴ فنجان قهوه است.

۲. قهوه از آلزایمر جلوگیری می‌کند؟
 طبق برخی از تحقیقات، قهوه باعث بهبود عملکرد حافظه شده و در نتیجه از بیماری آلزایمر هم جلوگیری می‌کند.

۳. قهوه از پارکینسون جلوگیری می‌کند؟
 مطالعات نشان داده‌اند که مصرف قهوه می‌تواند از بیماری‌های سیستم عصبی مانند پارکینسون جلوگیری کند.

۴. قهوه باعث تقویت حافظه می‌شود؟
 مصرف کنترل‌شده قهوه می‌تواند عملکرد مغز را بهتر کرده و در نتیجه حافظهٔ کوتاه و بلندمدت را تقویت کند.

۵. قهوه چگونه باعث هوشیاری می‌شود؟
 قهوه با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین (نوعی محرک خواب) باعث بیداری و هوشیاری می‌شود.