قهوه یکی از لذت‌بخش‌ترین عادت‌های روزمره ماست، اما همین عادت دلپذیر می‌تواند رفته‌رفته لبخند ما را تحت تأثیر قرار دهد و با عارضه‌ای نه‌چندان خوشایند همراه باشد: لک شدن دندان‌ها. خوشبختانه نیازی نیست برای داشتن لبخندی درخشان، قهوه را کنار بگذارید. هرچند قهوه می‌تواند به تغییر رنگ و فرسایش مینا منجر شود، اما روش‌های ساده و مؤثری برای محافظت از دندان‌ها و کاهش آسیب وجود دارد.
در این مقاله، قرار است بررسی کنیم قهوه چه تأثیری بر دندان‌ها دارد، چه عواملی باعث لک می‌شوند، چه زمانی مسواک زدن کمک میکند و چه عادت‌های هوشمندانه‌ای می‌توانند از مینای دندان محافظت کنند. همچنین یاد می‌گیرید چطور دندان‌هایتان را در خانه به صورت ایمن سفیدتر کنید و چه زمانی باید نظر یک متخصص را جویا شوید. اگر شما هم دنبال راهی برای محافظت از دندان در برابر قهوه هستید، در ادامه با دلکینی همراه باشید.
بله، قهوه می‌تواند باعث لک شدن دندان‌ها شود، اما میزان آن به عادت‌های شما بستگی دارد. تأثیر قهوه بر تغییر رنگ دندان‌ها تنها به رنگ تیره‌اش محدود نمی‌شود؛ این موضوع حاصل ترکیبی از واکنش‌های شیمیایی و زمان است. به گفته انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (ADA)، قهوه حاوی ترکیبات رنگی قدرتمندی به نام کروموژن است. کروموژن، مولکول‌های رنگ‌دانه‌داری هستند که تمایل زیادی به چسبیدن به مینای دندان، همان لایه سخت بیرونی، دارند. این ترکیبات به همراه تانن‌ها و کلروژنیک اسید باعث ایجاد لکه‌های زرد یا قهوه‌ای می‌شوند که معمولا با مصرف مداوم قهوه دیده می‌شوند.
در واقع دندان‌های ما در ظاهر صاف به نظر می‌رسند، اما سطح مینای دندان دارای شیارها و منافذ ریزی است که ذرات ممکن است در آنها جمع شوند. زمانی که قهوه می‌نوشید، pH اسیدی آن به طور موقت مینای دندان را نرم و متخلخل میکند. در چنین حالتی، کروموژن‌ها و پلی‌فنول‌ها راحت‌تر در این منافذ نفوذ کرده و به مرور زمان در آنها رسوب می‌کنند. حتی مصرف متوسط قهوه نیز در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به تغییر رنگ قابل‌توجهی شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که قهوه تنها سطح دندان را لکه‌دار نمی‌کند؛ بلکه ماهیت اسیدی آن زبری سطح مینای دندان را افزایش می‌دهد و همین موضوع باعث می‌شود لکه‌ها راحت‌تر به آن بچسبند. به همین دلیل، مسواک زدن بلافاصله پس از نوشیدن قهوه توصیه نمی‌شود، چون در این زمان مینای دندان در حساس‌ترین حالت خود قرار دارد.
اگر تصور می‌کنید تنها یک فنجان قهوه در روز تأثیر چندانی بر رنگ دندان‌هایتان ندارد، بهتر است تجدیدنظر کنید. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که حتی مصرف متوسط قهوه نیز در طول زمان می‌تواند منجر به تغییر رنگ محسوس دندان‌ها شود. در این بخش به یافته‌های علمی در مورد چگونگی و دلایل لکه‌زایی قهوه و عواملی که به‌طور غیرمنتظره در این فرایند نقش دارند می‌پردازیم:
حتی یک فنجان در روز هم می‌تواند باعث لکه شود
مطالعات علمی تأیید می‌کنند که تنها یک فنجان قهوه در روز برای شروع لک شدن تدریجی دندان‌ها کافی است. رنگ‌دانه‌های موجود در قهوه به زمان زیادی برای نفوذ به منافذ مینای دندان نیاز ندارند. آنچه اهمیت دارد اثر تجمعی است. یعنی مصرف روزانه قهوه، حتی در مقدار کم، باعث می‌شود ترکیباتی مانند کروموژن‌ها به مرور در مینای دندان تثبیت شده و تغییر رنگ را تشدید کنند.
قهوه داغ بیشتر از قهوه سرد لکه ایجاد میکند
نوشیدنی‌های داغ منافذ ریز مینای دندان را باز می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود کروموژن‌ها راحت‌تر در سطح دندان نفوذ کنند. به همین دلیل، قهوه داغ معمولا بیش از قهوه سرد موجب لک شدن دندان‌ها می‌شود. اگر قصد دارید خطر لک شدن را بدون کنار گذاشتن قهوه کاهش دهید، مصرف قهوه سرد دم یا کلد برو گزینه مناسبی است.
نوشیدن آهسته قهوه خطر لک شدن دندان را افزایش می‌دهد
هرچه قهوه مدت‌زمان بیشتری در دهان باقی بماند، احتمال لکه‌دار شدن دندان‌ها افزایش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهند که مدت تماس قهوه با دندان‌ها بسیار اهمیت دارد. نوشیدن قهوه به صورت تدریجی در طول روز فرصت بیشتری به کروموژن‌ها برای نفوذ در مینای دندان می‌دهد. نوشیدن قهوه در یک وعده، ترجیحا ظرف ۳۰ دقیقه، باعث کاهش مدت تماس و محافظت بیشتر از لبخند شما می‌شود.
نوشیدن قهوه بعد از درمان‌های سفیدکننده دندان تأثیر منفی ندارد
برخلاف تصور عموم، نوشیدن قهوه پس از درمان‌های سفیدکننده دندان لزوما خطر لک شدن را افزایش نمی‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که دندان‌های تازه سفیدشده نسبت به دندان‌های درمان‌نشده حساسیت بیشتری به لکه‌زایی قهوه ندارند. بنابراین، اگرچه احتیاط همچنان توصیه می‌شود، اما لزومی ندارد پس از سفید کردن دندان‌ها به‌طور کامل از قهوه چشم‌پوشی کنید؛ تنها کافی‌ست عادت‌های بهداشتی خود را حفظ کنید.
قهوه شاید یکی از معروف‌ترین عوامل لک شدن دندان‌ها باشد، اما تنها عامل نیست. چای، نوشابه، سس سویا و حتی برخی میوه‌ها و سبزیجات هم در طول زمان می‌توانند رنگ دندان‌ها را تغییر دهند.
لک‌های دندانی به دو دسته تقسیم می‌شوند: لک‌های بیرونی (extrinsic) و لک‌های درونی (intrinsic). لک‌های بیرونی سطحی هستند و معمولا به دلیل مصرف غذا و نوشیدنی، استعمال دخانیات یا بهداشت نامناسب دهان ایجاد می‌شوند. این نوع لک‌ها رایج‌ترند و معمولا با خمیردندان‌های سفیدکننده یا جرم‌گیری حرفه‌ای قابل درمان‌اند. اما لک‌های درونی در لایه‌های داخلی دندان ایجاد می‌شوند و ممکن است در اثر افزایش سن، ضربه، بیماری یا مصرف برخی داروها پدید آیند. درمان این لک‌ها دشوارتر است و گاهی نیاز به سفید کردن حرفه‌ای یا درمان‌های زیبایی دارد.
با گذر زمان، مینای دندان به طور طبیعی نازک می‌شود و لایه زیرین یعنی عاج دندان که زردرنگ است، بیشتر نمایان می‌شود و ظاهر دندان را تیره‌تر میکند. ژنتیک هم در زردی دندان نقش دارد و برخی افراد به طور طبیعی مینای نازک‌تر یا متخلخل‌تری دارند و بیشتر مستعد لک شدن هستند.
دلایل دیگر تغییر رنگ دندان‌ها شامل مصرف دخانیات، دریافت بیش از حد فلوراید در کودکی (فلوروزیس) یا بیماری‌هایی است که بر رشد مینای دندان تأثیر می‌گذارند. قدم اول برای درمان زردی دندان، شناخت علت اصلی لک‌هاست. ممکن است زردی دندان بر اثر قهوه، از طریق تغییر سبک زندگی، با رعایت روتین سفیدکننده یا مراجعه به دندان‌پزشک درست شود.
مسواک زدن بعد از نوشیدن قهوه می‌تواند به کاهش لک روی دندان‌ها کمک کند، اما زمان‌بندی در این کار بسیار اهمیت دارد. متخصصان دندان‌پزشکی می‌گویند که مسواک زدن بلافاصله بعد از نوشیدن قهوه صبحگاهی ممکن است بیشتر ضرر داشته باشد تا فایده. دلیلش این است که قهوه یک نوشیدنی اسیدی‌ست و اسیدها مینای دندان را به طور موقت نرم می‌کنند. اگر خیلی زود مسواک بزنید، ممکن است این لایه نرم‌شده را بسابید و در طول زمان باعث فرسایش مینا شوید. به جای اینکه پس از نوشیدن قهوه سریع سراغ مسواک بروید، ابتدا دهان خود را با آب بشویید و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه صبر کنید. این زمان به بزاق اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی اسید را خنثی کرده و سطح دندان را دوباره تقویت کند.
از طرفی، مسواک زدن قبل از نوشیدن قهوه هم گزینه خوبی نیست؛ چون لایه طبیعی بزاق که نقش محافظ دارد را از بین می‌برد. اگر قبل از قهوه مسواک زدید، بهتر است دست‌کم ۱۵ دقیقه صبر کنید تا آن لایه محافظ دوباره شکل بگیرد. زمانی که نوبت مسواک زدن رسید، از خمیردندان حاوی فلوراید و مسواک با موهای نرم استفاده کنید تا هم از مینای دندان محافظت شود و هم دندان‌ها حساس نشوند.
لازم نیست برای حفظ لبخند زیبایتان قهوه را کنار بگذارید، فقط کافی‌ست عادت‌های خود را با دقت بیشتری دنبال کنید. تغییرات کوچک در نحوه و زمان نوشیدن قهوه می‌تواند نقش بزرگی در محافظت از مینای دندان و جلوگیری از لک‌ها داشته باشد. در این بخش، نکاتی کاربردی و مورد تأیید دندان‌پزشکان خواهید خواند که به شما کمک می‌کنند بدون نگرانی از آسیب‌های دندانی، از نوشیدن روزانه قهوه‌تان لذت ببرید:
قهوه‌تان را سریع‌تر بنوشید
مز‌ه‌مزه کردن قهوه در طول روز شاید دلنشین باشد، اما این کار به تانن‌ها فرصت بیشتری می‌دهد تا دندان‌ها را لک کنند و دهان را برای ساعت‌ها در حالت اسیدی نگه دارند. بهتر است قهوه را در یک نوبت و در مدت‌زمانی کوتاه بنوشید. این کار هم زمان تماس را کاهش می‌دهد و هم احتمال فرسایش مینا و لک را پایین می‌آورد. اگر به مقدار کمتر علاقه دارید، اسپرسو یا فنجان‌های کوچک‌تر انتخاب بهتری هستند.
قهوه را با نوشیدنی‌هایی با تانن کمتر جایگزین کنید
اگر اهل تنوع هستید، جایگزین کردن یکی از قهوه‌های روزانه با ماچا، چای سبز یا سفید می‌تواند به محافظت از دندان‌ها کمک کند. برخلاف چای سیاه و قهوه، این چای‌ها تانن کمتری دارند و کمتر باعث لک سطحی می‌شوند. علاوه بر آن، چای سبز و ماچا فواید بیشتری برای سلامت دهان دارد. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که مرتب چای سبز می‌نوشند، به خاطر آنتی‌اکسیدان‌ها و خواص ضدالتهابی‌اش به طور کلی وضعیت دندانی بهتری دارند.
برای نوشیدن قهوه از نی استفاده کنید
نی فقط برای نوشیدنی‌های سرد نیست. نوشیدن قهوه داغ با نی فلزی یا شیشه‌ای، تماس مستقیم قهوه با دندان‌های جلویی را که بیشتر در معرض دید هستند، کاهش می‌دهد. فقط کافی‌ست نی را به سمت عقب دهان هدایت کنید تا نوشیدنی از کنار دندان‌ها عبور کند. این عادت ساده در درازمدت می‌تواند تأثیر چشمگیری در کاهش لک داشته باشد، به خصوص اگر هر روز قهوه می‌نوشید.
مصرف قند را کاهش دهید
قند مستقیما دندان‌ها را لک نمی‌کند، اما غذای اصلی باکتری‌هایی‌ست که باعث تشکیل پلاک، پوسیدگی و کرم‌خوردگی می‌شوند. اگر هر روز به قهوه‌تان شکر اضافه می‌کنید، این عادت شیرین ممکن است در درازمدت به مینای دندان آسیب بزند. سعی کنید به تدریج مصرف شکر را کاهش دهید یا آن را با گزینه‌هایی مثل زایلیتول جایگزین کنید که برای دندان کمتر مضر است و در آدامس‌های مخصوص سلامت دهان هم یافت می‌شود.
قهوه خود را با لبنیات نوش جان کنید
افزودن شیر به قهوه ممکن است تا حدی قدرت لک‌کنندگی آن را کاهش دهد، چون پروتئینی به نام «کازئین» در شیر می‌تواند به تانن‌ها بچسبد. با این حال، این اثر محدود است و جای رعایت بهداشت دهان و دندان را نمی‌گیرد. شیر همچنین حاوی کلسیم و فسفر است که برای تقویت دندان مفیدند، اما قند طبیعی هم دارد که به تغذیه باکتری‌ها کمک میکند. بنابراین، چه قهوه‌تان تلخ باشد چه شیرین، بعد از نوشیدن آن دهان را با آب بشویید و در زمان مناسب مسواک بزنید.
از نوشیدنی‌های اسیدی قبل از قهوه پرهیز کنید
نوشیدن نوشیدنی‌های اسیدی مثل آب پرتقال یا نوشابه قبل از قهوه، مینای دندان را آسیب‌پذیرتر میکند. اسیدها مینا را ضعیف می‌کنند و راه را برای نفوذ بیشتر تانن‌ها به سطح دندان باز می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند دندان‌هایی که قبل از قهوه در معرض نوشیدنی اسیدی قرار گرفته‌اند، به مراتب بیشتر لک می‌شوند. اگر نوشیدنی‌های اسیدی دوست دارید، مدتی صبر کنید تا بعد از آن قهوه بنوشید یا حتی بهتر، ابتدا قهوه بنوشید و بعد سراغ نوشیدنی‌های دیگر بروید.
بعد از قهوه، دهان را با آب بشویید
بعد از نوشیدن قهوه، دهانتان را با کمی آب شست‌وشو دهید. این کار ساده به پاک شدن باقی‌مانده تانن‌ها کمک میکند و اسید دهان را خنثی می‌سازد. به خصوص اگر امکان مسواک زدن ندارید، آبکشی دهان بسیار مؤثر است. این کار pH دهان را به تعادل برمی‌گرداند و زمان تماس مینا با اسید و رنگدانه را کاهش می‌دهد.
قبل از قهوه چیزی بخورید
نوشیدن قهوه با شکم خالی ممکن است دندان‌هایتان را بیشتر در معرض آسیب قرار دهد. خوردن حتی یک میان‌وعده کوچک پیش از قهوه، لایه‌ای فیزیکی بین مینا و تانن‌ها ایجاد میکند و تولید بزاق را هم افزایش می‌دهد که به‌طور طبیعی اسید را خنثی میکند. برای مثال می‌توانید پیش از نوشیدن قهوه، یک عدد موز، یک تکه نان تست یا چند عدد مغزی‌جات نوش جان کنید.
میوه و سبزیجات ترد بخورید
میوه‌ها و سبزیجاتی مثل سیب، هویج و کرفس نه‌تنها میان‌وعده‌هایی سالم هستند، بلکه به طور طبیعی دندان‌ها را تمیز می‌کنند. بافت آنها سطح دندان را به آرامی می‌سابد و بزاق را تحریک میکند که کمک میکند اسید و باکتری‌ها از دهان شسته شوند. سبزیجات برگ‌دار مثل کلم‌برگ و بروکلی هم بسیار مفیدند، چون سرشار از مواد معدنی مفید برای مینای دندان هستند. افزودن این مواد غذایی به رژیم روزانه می‌تواند اثرات منفی قهوه را تا حد زیادی جبران کند.
اگر متوجه لک‌های قهوه روی دندان‌هایتان شده‌اید، چندین روش خانگی وجود دارد که می‌تواند درخشندگی دندان‌هایتان را برگرداند. از خمیردندان‌های سفیدکننده گرفته تا محصولات بدون نسخه، گزینه‌هایی وجود دارد که از پاک‌کننده‌های سطحی ملایم تا ترکیباتی برای از بین بردن لک‌های عمیق را شامل می‌شود. هرچند نتیجه بسته به شدت لک‌ها و وضعیت مینای دندان متفاوت است، اما گنجاندن یکی یا چند مورد از این روش‌ها در روتین مراقبت روزانه، با گذر زمان می‌تواند تغییر محسوسی ایجاد کند.
خمیردندان سفیدکننده: خمیردندان‌های سفیدکننده یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای پاک کردن لکه‌های سطحی ناشی از قهوه هستند. همه خمیردندان‌ها حاوی مواد ساینده ملایمی برای تمیزکردن مینای دندان‌اند، اما فرمول‌های سفیدکننده علاوه بر این، حاوی عوامل براق‌کننده یا مقدار کمی پراکسید هیدروژن هستند که به روشن‌تر شدن تدریجی دندان کمک می‌کنند. این محصولات رنگ طبیعی دندان را تغییر نمی‌دهند و در لکه‌های عمیق تأثیری ندارند، اما استفاده مداوم باعث می‌شود دندان‌ها ظاهر تمیزتر و کمی روشن‌تری داشته باشند.
دهان‌شویه سفیدکننده: دهان‌شویه‌های سفیدکننده گزینه‌ای راحت برای افزودن به روتین روزانه مراقبت از دندان‌اند. معمولا این محصولات حاوی مقدار کمی پراکسید هیدروژن هستند که به کاهش لکه‌های سطحی کمک میکند. علاوه بر اثر سفیدکنندگی ملایم، دهان‌شویه‌ها باعث تازه شدن نفس و کاهش باکتری‌ها می‌شوند. هرچند تأثیرشان نسبت به خمیردندان کمتر است، اما استفاده منظم از آنها می‌تواند نتایج سفیدکنندگی را حفظ کرده و از ایجاد لکه‌های جدید جلوگیری کند.
نوارها و ژل سفیدکننده: برای افرادی که به دنبال تغییر ملموس‌تری هستند، نوارها یا قالب‌های ژلی سفیدکننده که بدون نسخه در داروخانه‌ها موجودند، گزینه مناسبی هستند. این محصولات با ترکیبات حاوی پراکسید، روی دندان قرار می‌گیرند و به عمق لکه‌ها نفوذ می‌کنند تا آنها را کاهش دهند. معمولا درمان‌ها یک تا دو هفته طول می‌کشند. این روش مؤثرتر از خمیردندان یا دهان‌شویه است اما ممکن است حساسیت موقتی دندان ایجاد کند، پس باید دقیق طبق دستورالعمل استفاده و از مصرف بیش از حد پرهیز کرد.
کیت سفیدکننده خانگی: اگر می‌خواهید بدون مراجعه حضوری به دندان‌پزشک سفیدکنندگی مؤثرتری داشته باشید، کیت‌های سفیدکننده خانگی بهترین گزینه هستند. این کیت‌ها حاوی غلظت بالاتری از پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید هستند که تحت نظارت پزشک برای استفاده خانگی ایمن‌اند. بیشتر دندان‌پزشک‌ها قالب‌های اختصاصی برای پخش یکنواخت ماده سفیدکننده روی دندان می‌دهند. این روش برای کسانی مناسب است که می‌خواهند نتیجه چشمگیر و حرفه‌ای با راحتی درمان در منزل داشته باشند.
در حالی که روش‌های خانگی و محصولات سفیدکننده بدون نسخه می‌توانند به کاهش لک‌های سطحی کمک کنند، اما در برخی موارد مراجعه به دندان‌پزشک ضروری است. اگر با وجود تلاش‌هایتان همچنان دندان‌هایتان زرد یا کدر به نظر می‌رسند، یا هنگام استفاده از محصولات سفیدکننده دچار حساسیت می‌شوید، وقت آن رسیده که یک ویزیت تخصصی را در نظر بگیرید.
لک‌هایی که به خمیردندان یا نوارهای سفیدکننده واکنش نشان نمی‌دهند، ممکن است عمیق‌تر و از نوع لک درونی باشند که در زیر سطح مینای دندان جا خوش کرده‌اند. دندان‌پزشک می‌تواند نوع دقیق تغییر رنگ را تشخیص داده و درمان مناسب را پیشنهاد کند.
همچنین جرم‌گیری حرفه‌ای، پلاک و جرم‌هایی را که در خانه نمی‌توانید از بین ببرید، پاک میکند و ظاهر دندان‌ها را تمیزتر و سالم‌تر نشان می‌دهد. حتی اگر لک یا ناراحتی خاصی ندارید، معاینات منظم هر شش ماه یک‌بار بسیار مهم هستند. دندان‌پزشک می‌تواند نشانه‌های اولیه فرسایش مینا، مشکلات لثه یا سایر اختلالات دهانی را زودتر شناسایی کند.
سخن پایانی
در کنار نوشیدن قهوه میتوان دندان‌هایی سالم داشت، فقط کافی‌ست عادت‌هایتان را آگاهانه‌تر انتخاب کنید. از مسواک زدن در زمان مناسب گرفته تا تغییراتی کوچک در روتین روزانه، روش‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید بدون خدشه‌دار شدن لبخندتان، از قهوه لذت ببرید.
عادت‌های کوچکی مثل شستن دهان با آب، استفاده از نی و انتخاب نوشیدنی‌هایی با تانن کمتر در طول زمان تأثیر زیادی خواهند داشت. اگر لک‌هایی هم ایجاد شد، خمیردندان سفیدکننده یا درمان‌های حرفه‌ای می‌توانند درخشندگی را به دندان‌ها بازگردانند. البته فراموش نکنید که ویزیت‌های منظم دندان‌پزشکی نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام مشکلات و حفظ استحکام و سلامت دندان‌ها دارند. پس با خیال راحت همین حالا قهوه موردعلاقه‌تان را از دلکینی سفارش دهید و با کمی مراقبت، هم از هر جرعه لذت ببرید و هم لبخندی سالم و زیبا داشته باشید.
سؤالات متداول
۱. آیا قهوه تلخ بیشتر از قهوه با شیر دندان‌ها را لک میکند؟
بله. قهوه تلخ حاوی مقدار بیشتری تانن و ترکیبات رنگی است. افزودن شیر می‌تواند تا حدودی اثر لک‌کنندگی را کاهش دهد، اما جایگزین رعایت بهداشت دهان و دندان نمی‌شود.
۲. آیا قهوه سرد مثل کلد برو (Cold Brew) برای دندان‌ها بهتر از قهوه داغ است؟
قهوه سرد معمولا اسیدیته کمتری دارد، بنابراین برای مینای دندان ملایم‌تر است و می‌تواند احتمال فرسایش را کاهش دهد. با این حال، اگر به طور مرتب مصرف شود، همچنان می‌تواند باعث لک شود.
۳. چه زمانی بعد از نوشیدن قهوه باید مسواک زد؟
حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از نوشیدن قهوه صبر کنید. این زمان به مینای دندان فرصت می‌دهد تا دوباره سفت شود و از فرسایش جلوگیری میکند.
۴. آیا روش‌های طبیعی مثل جوش‌شیرین واقعا دندان را سفید می‌کنند؟
جوش‌شیرین می‌تواند برخی لک‌های سطحی را از بین ببرد، اما باید با احتیاط و به ندرت استفاده شود. استفاده بیش‌ازحد ممکن است به مینا آسیب بزند. پیش از هر روش خانگی سفیدکننده، حتما با دندان‌پزشک مشورت کنید.
۵. آیا ترک کامل قهوه می‌تواند لک‌ها را کاملا از بین ببرد؟
ترک قهوه می‌تواند جلوی ایجاد لک‌های جدید را بگیرد، اما برای برطرف کردن لک‌های قبلی احتمالا به درمان‌های سفیدکننده یا جرم‌گیری حرفه‌ای نیاز خواهید داشت.
منابع:
