اثر کافئین قهوه چند ساعت است؟

کافئین یک ماده محرک طبیعی بوده که بیشتر در برگ، دانه یا میوه‌های برخی از گیاهان یافت می‌شود. انسان‌ها با مصرف خوراکی‌هایی مانند قهوه، چای، کاکائو و بسیاری خوراکی‌های دیگر، می‌توانند این ماده محرک را دریافت کنند؛ برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مقایسه میزان کافئین قهوه و چای را مطالعه کنید. عملکرد اصلی کافئین در بدن بر روی سیستم عصبی مرکزی است. پس از مصرف این محرک از طریق خوراکی و نوشیدنی‌های مختلف، کافئین وارد جریان خون شده و سپس به مغز و سیستم عصبی مرکزی می‌رسد. این ماده در سیستم عصبی، با گیرنده‌های آدنوزین (محرک خواب‌آلودگی و کاهش فعالیت عصبی) درگیر شده و باعث می‌شود تا جذب آن کاهش پیدا کند. در نتیجه این جای‌گذاری، فرد احساس بیداری، هوشیاری و افزایش تمرکز بیشتری خواهد داشت. اما سؤال اصلی این است که اثر این محرک تا چه مدت در بدن مانده و چقدر طول می‌کشد تا کافئین از بدن خارج شود؟

مدت زمان باقی‌ ماندن کافئین در بدن می‌تواند با توجه به فاکتورهایی مانند سن، وضعیت سلامت کبد، مصرف داروهای خاص، بیماری‌های مختلف، میزان کافئین مصرفی فرد در طول روز و حتی فاکتورهای ژنتیکی، متفاوت باشد. اما به‌طور متوسط، حدود ۵ الی ۶ ساعت طول می‌کشد تا نیمی از کافئین از بدن یک فرد معمولی و سالم خارج شود. به این بازه زمانی، نیمه عمر کافئین گفته می‌شود. با این حال، موارد مختلفی که به آنها اشاره شد، می‌توانند این زمان را به ۲ تا ۱۲ ساعت برسانند. به دلیل زمان طولانی اثر کافئین در بدن، مصرف این محرک در ساعات پایانی روز، می‌تواند منجر به اختلال در چرخه خواب شود. به همین دلیل هم بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند که از نوشیدن کافئین در ساعات پایانی روز خودداری کنید؛ البته اگر می‌خواهید قهوه را در هر زمانی میل کنید، شاید اطلاع از قهوه بدون کافئین یا قهوه دیکف برای شما مفید باشد.

کافئین تنها با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین باعث بیداری افراد نمی‌شود و مصرف آن، ممکن است تأثیرات دیگری مانند افزایش جریان خون، تحریک ترشح برخی ازهورمون‌ها، افزایش سطح قند خون، افزایش اسید معده، تکرر ادرار، تسریع گوارش و افزایش فعالیت قلب به همراه داشته باشد. بنابراین بدیهی است که مصرف این محرک، علاوه بر مزایا، معایب و عوارض جانبی متعددی هم داشته باشد. از جمله عوارض جانبی مصرف کافئین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● اضطراب
● تپش قلب
● افزایش فشار خون
● دل‌درد
● مشکلات گوارشی
افرادی که به مصرف کافئین عادت نداشته یا اینکه بیماری‌های خاصی دارند و داروی خاص مصرف می‌کنند، ممکن است این عوارض را با شدت بیشتری تجربه کنند. کافئین به خودی خود یک محرک مفید برای افزایش انرژی و تمرکز است، اما مصرف بی‌رویه آن می‌تواند برای افراد حساس یا افرادی که بیماری‌های خاصی دارند، بسیار مضر باشد. اگر پس از مصرف کافئین هر کدام از این عوارض جانبی را احساس کردید، حتما مصرف را قطع و با پزشک خود مشورت کنید.

مقاله مرتبط: خواص قهوه کدام‌اند؟ تاثیر قهوه بر سلامت بدن

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، حداقل ۵ الی ۶ ساعت طول می‌کشد تا نیمی از کافئین از بدن یک فرد سالم از بین برود. اما این زمان با توجه به موارد مختلف، ممکن است به ۱۰ تا ۱۲ ساعت هم برسد. بنابراین برای پیدا کردن بهترین زمان مصرف آخرین دوز کافئین در روز، باید به میزان واکنش بدن خود به کافئین هم توجه داشته باشید. در صورتی که شما به کافئین به‌ صورت عادی واکنش نشان می‌دهید، بهتر است که ۸ ساعت قبل از ساعت خواب، مصرف کافئین را متوقف کنید. به‌ طور مثال اگر شما معمولا در ساعت ۱۰ شب می‌خوابید، نباید از ساعت ۲ بعدازظهر به بعد، دیگر کافئین مصرف کنید. دقت داشته باشید که حتی پس از گذشت ۵ یا ۶ ساعت از زمان مصرف کافئین، هنوز ممکن است تأثیرات آن در بدن شما باقی بماند. بنابراین حداقل از ۸ ساعت قبل از خواب قهوه مصرف نکنید تا از بروز اختلالات خواب جلوگیری کنید.

مقاله مرتبط: بهترین زمان نوشیدن قهوه چه موقع است؟

در ابتدا باید گفت که میزان مصرف کافئین در طول روز، به‌ صورت کلی به شرایط سلامتی و شرایط بدنی شما بستگی دارد. اما طبق آخرین مطالعات، یک انسان بالغ و سالم می‌تواند در طول روز حدود ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین، معادل ۴ فنجان قهوه تازه را مصرف کند. بیشتر افراد بزرگسال برای شروع روز کاری و تمرکز بر روی فعالیت‌های مختلف، به این میزان کافئین نیاز دارند. اما باید در نظر داشت که در نظر گرفتن زمان مصرف کافئین هم برای تضمین سلامت شما ضروری است. مصرف کافئین برای کودکان به‌ هیچ‌ عنوان توصیه نشده و پیشنهاد می‌شود که کودکان، به خصوص افراد زیر ۱۰ سال، از مصرف کافئین در نوشیدنی‌های قوی مانند انرژی‌زا یا قهوه خودداری کنند. افرادی که دارای بیماری‌ها یا مشکلات زیر هستند هم برای مصرف کافئین، به اجازه پزشک نیاز خواهند داشت:
● اختلالات خواب
● میگرن یا سردردهای مکرر
● اختلالات اضطراب
● مشکلات گوارشی و رفلاکس معده
● مشکلات قلبی
● مشکلات کبد یا کلیوی
● تشنج

سخن پایانی
در نتیجه، کافئین به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین محرک‌های طبیعی در جهان، تأثیر قابل توجهی بر هوشیاری، تمرکز و عملکرد سیستم عصبی مرکزی دارد. این ماده با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین در مغز، باعث کاهش احساس خواب‌آلودگی و افزایش انرژی می‌شود. با این حال، اثرات کافئین تنها به مزایای آن محدود نشده و مصرف بی‌رویه یا در ساعات پایانی روز می‌تواند منجر به بی‌خوابی، اضطراب، تپش قلب و سایر مشکلات جسمی و روانی شود. از آنجا که مدت‌زمان اثرگذاری و دفع کافئین از بدن تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند سن، سلامت کبد، ژنتیک و میزان مصرف است، آگاهی از بهترین زمان و میزان مصرف بسیار اهمیت دارد؛ به همین جهت مطالعه مقاله چگونه اثر کافئین را خنثی کنیم را به شما توصیه میکنیم. بزرگسالان سالم می‌توانند روزانه تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف کنند، اما کودکان و افراد با بیماری‌های خاص باید با احتیاط بیشتری از این ماده استفاده کنند. بنابراین، برای بهره‌مندی از فواید کافئین بدون مواجهه با عوارض آن، ضروری است مصرف آن با توجه به نیاز بدن، زمان خواب و وضعیت سلامت فرد تنظیم شود.

۱. کافئین چقدر در بدن می‌ماند؟ 
نیمه عمر کافئین بین ۵ تا ۶ ساعت بوده و در طی این بازه زمانی، نیمی از کافئین مصرفی از بدن خارج می‌شود.

۲. بهترین زمان نوشیدن قهوه برای بیداری کی است؟
با توجه به سیستم بدنی افراد، بهترین زمان مصرف قهوه برای بیداری، ۱۵ الی ۴۵ دقیقه پیش از شروع فعالیت‌های مختلف است.

۳. بهترین تایم مصرف کافئین کی است؟
توصیه می‌شود که افراد از ۸ ساعت پیش از ساعت خواب خود، مصرف کافئین و قهوه را قطع کنند.

۴. مقدار مجاز مصرف کافئین در روز چقدر است؟
یک انسان بالغ و سالم می‌تواند در طول روز حدود ۴۰۰ میلی‌گرم یا ۴ فنجان قهوه مصرف کند.

۵. چه افرادی نباید کافئین مصرف کنند؟ 
افراد با مشکلات اضطراب، میگرن، تپش قلب، بیماری کلیه، بیماری کبد و اختلالات خواب، نباید کافئین مصرف کنند.

منبع: sleepfoundation